Οι μυστηριακές θρησκείες ή μυστηριακές λατρείες ήταν ένα σύμπλεγμα από παρεμφερείς θρησκείες στον αρχαίο μεσογειακό κόσμο οι οποίες δίδασκαν ένα κοινό μεταφυσικό και ηθικό σύστημα καθώς και κοινούς αλληγορικούς μύθους, προσαρμοσμένους ανά περιοχή στο προγενέστερο τοπικό πάνθεον, ενώ παράλληλα χαρακτηρίζονταν από κοινές λατρευτικές πρακτικές. Οι μυστηριακές λατρείες δεν έρχονταν σε αντίθεση με την καθιερωμένη κρατική θρησκεία της εκάστοτε περιοχής αλλά συνήθως τη συμπλήρωναν, προσδίδοντας της ένα βαθύ φιλοσοφικό περιεχόμενο. Μετά την εποχή του Πυθαγόρα κάποιες σχολές ελληνικής φιλοσοφίας, όπως ο ίδιος ο πυθαγορισμός, ο πλατωνισμός και ο νεοπλατωνισμός, συμπλήρωναν και εκλέπτυναν με τη σειρά τους τις μυστηριακές διδασκαλίες. Γνωστές μυστηριακές λατρείες υπήρξαν τα Μυστήρια του Οσίριδος στην Αίγυπτο, ο ορφισμός, τα Μυστήρια του Διονύσου, τα Ελευσίνια Μυστήρια και τα Καβείρια Μυστήρια στην Ελλάδα, τα Μυστήρια του Άττιδος και τα Μυστήρια του Αδώνιδος στη Συρία, τα Μυστήρια του Σεράπιδος στην Αίγυπτο των Πτολεμαίων, ο μιθραϊσμός στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και τα Μυστήρια του Μωυσή μεταξύ των ελληνιστών ιουδαϊστών της ελληνιστικής Αιγύπτου. Επίσης ο γνωστικισμός φαίνεται να είχε μυστηριακά χαρακτηριστικά. (Βικιπαίδεια)